زبان های برنامه نویسی معروف دنیا

برنامه نویسی در دنیای امروز مهارتی ارزشمند و پرطرفدار است. مسئولیت طراحی، توسعه و نگهداری نرم افزارهای کاربردی با برنامه نویسان می‌باشد که وظیفه آن‌ها در اکثر جنبه‌های زندگی روزمره قابل درک و مشاهده است. خلاقیت و نقش پر رنگ و مفید برنامه نویسان در کدنویسی انواع برنامه‌های کاربردی تلفن همراه، وب سایت‌ها، سیستم‌های عامل‌، ابزارها و ماشین آلات الکترونیکی، هوش مصنوعی و بسیاری از فناوری‌های مدرن مشخص و واضح است. انتخاب صحیح زبان برنامه نویسی عشق و علاقه آن‌ها را چندین برابر کرده و باعث بروز شکوفایی استعدادهای ایشان می‌گردد.

برنامه نویسی همیشه از جمله زمینه‌های شغلی پرتقاضا و پردرآمد بوده و البته خواهد بود. این دلیل بسیار خوبی است برای کودکان، نوجوانان و افراد علاقه‌مندی که خواهان ورود به دنیای برنامه نویسی هستند و هدف آن‌ها فعالیت حرفه‌ای در این حوزه است. اما انتخاب زبان برنامه نویسی برای یادگیری و کسب مهارت‌های لازم در آن از جمله دغدغه‌های این افراد است. برخی دوست دارند برنامه ‌نویسی را شروع کنند ولی نمی‌دانند که هر زبان چه کارایی دارد و یا برای چه هدفی بهتر و مناسب‌تر است. به همین دلیل جونیورا در این مقاله قصد دارد محبوب‌، قوی‌، پرکاربرد و پردرآمدترین زبان‌های برنامه‌نویسی را در حوزه‌های مختلف معرفی نماید.

لازم به‌ ذکر است در واقع هیچ زبانی به عنوان بهترین زبان برنامه نویسی وجود ندارد. چرا که کاربرد هر زبان در زمینه‌ی فعالیتی خاص و متفاوت می‌باشد. بنابراین جونیورا سعی کرده تا هر زبان برنامه نویسی منتخب را از جنبه‌های گوناگونی بررسی و مزایا و معایب هرکدام را به بیان ساده شرح دهد.

زبان برنامه نویسی

سیستمی ارتباطی یا پلی است که برنامه نویسان، از کودک و نوجوان تا بزرگسال با کمک آن می‌توانند دستورات و فرمان‌های خود را به سخت افزار و یا رایانه‌ها بفهمانند. زبان برنامه نویسی شامل دو بخش اصلی نحوه نوشتن کدها و معنی و منطق کدها می‌باشد. کامپیوتر برای اجرای یک برنامه یا فرمان باید هر دو بخش را درک کرده و به آن‌ها پاسخ دهد. زبان‌های برنامه‌نویسی برای تولید و ایجاد انواع نرم افزارهای کاربردی، بازی‌ها، سایت‌ها، راهبری تجهیزات سخت افزاری و الکترونیکی و غیره استفاده می‌شوند.

تعداد زبان‌های برنامه‌نویسی زیاد است و دلیل آن تغییر و پیشرفت دائمی تکنولوژی است. زبان‌های قدیمی امکان برطرف نمودن نیازها و مشکلات جدید در اثر توسعه فن‌آوری را ندارند. وجود سیستم عامل‌های مختلف و رقابت شرکت‌های برنامه نویسی برای افزایش سهم بازار و جذب برنامه نویسان موجب پیدایش زبان‌های نوین و یا حمایت از آن‌ها می‌شود. بنابراین برنامه نویسان برای رفع این نیازها، زبان‌های جدیدی را بر می‌گزینند که بتوانند با آن‌ها رابط کاربری ساده، سریع، امن و قابل اطمینانی بسازند.

همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، اغلب زبان‌های برنامه‌نویسی برای هدف و منظور خاصی طراحی و تولید شده‌اند. آن‌ها کاربرد مشخصی دارند و بر اساس ویژگی‌ها و قابلیت‌ها انتخاب شده و برای افراد در سنین مختلف متفاوت می‌باشند. بنابراین برای انتخاب شاخص‌ترین زبان برنامه نویسی در یک زمینه، ابتدا فرد باید حوزه فعالیت خود را بر اساس علاقه و استعداد مشخص نماید. سپس زبان مدنظر خود را تعیین و شروع به یادگیری و تمرین کند.

طبقه بندی زبان‌ های برنامه نویسی

دسته‌بندی واضح و مشخصی برای زبان‌های برنامه‌نویسی وجود ندارد. چراکه زبان‌ها اغلب با ترکیب ویژگی‌های چند نسل قبل خود به وجود می‌آیند و هر بار با ایده‌هایی جدید به روز می‌شوند. پس دسته‌بندی در حوزه‌های متفاوت می‌تواند صورت پذیرد. برای مثال، زبان برنامه نویسی پایتون هم زبانی اسکریپتی و هم شیءگرا است.

در نگاه کلی زبان‌های برنامه‌نویسی بر اساس محدوده‌ی استفاده یا کاربردها و همچنین سیستم عامل‌هایی که روی آن‌ها قابل اجرا باشند، به چهار دسته‌ اصلی تقسیم می‌شود. زبان‌ها بر اساس روش کدنویسی نیز به ۶ دسته تقسیم‌بندی می‌شوند. در ادامه به بررسی این دسته‌بندی‌ها می‌پردازیم.

دسته‌بندی بر اساس کاربرد و سیستم عامل

۱- زبان‌های برنامه‌نویسی سیستم عاملی (ویندوز، لینوکس، مکینتاش)

این زبان‌ها برای تولید و توسعه نرم افزارهایی که بر روی سیستم عامل‌های مختلف قابلیت اجرا شدن دارند، طراحی شده‌اند. نرم افزارهای مانند آفیس، فتوشاپ، حسابداری هلو و بازی‌ها را می‌توان نام برد. همچنین سیستم عامل ویندوز محصول زبان برنامه نویسی C است. برنامه‌های فتوشاپ و آفیس با زبان برنامه نویسی ++C نوشته شده‌‌اند.

۲- زبان‌های برنامه‌نویسی تحت وب (برنامه نویسی و طراحی سایت)

این زبان‌ها برای ایجاد وب سایت‌ها و پلتفرم‌های تحت وب به کار می‌روند. پلتفرم‌ها همان برنامه‌هایی هستند که توسط مرورگرهای اینترنتی مانند فایرفاکس و کروم استفاده می‌شوند. این زبان‌ها می‌توانند در سمت کاربر (فرانت اند) یا در سمت سرور (بک اند) و یا هر دو (فول استک) کاربرد داشته باشند. برخی از زبان‌های برنامه‌نویسی تحت وب مانند جاوا اسکریپت، پایتون و PHP را می‌توان نام برد که برای طراحی سایت‌ها و پلتفرم‌های سازمانی و شرکتی استفاده می‌شوند. سیستم مدیریت محتوای وردپرس یا جوملا از محصولات آن‌ها هستند.

۳- زبان‌های برنامه‌نویسی برای دستگاه‌های قابل حمل (برنامه نویسی اندورید و iOS)

این زبان‌ها برای طراحی و تولید اپلیکیشن‌هایی که بر روی دستگاه‌های قابل حمل مانند تلفن‌های هوشمند، تبلت، پایانه‌های فروشگاهی و غیره اجرا می‌شوند، استفاده می‌گردد. این زبان‌ها بر اساس سیستم عامل‌های موجود روی دستگاه‌های همراه انتخاب می‌شوند. برای مثال طراحی و ایجاد برنامه‌های سیستم عامل اندرویدی از زبان‌هایی همچون جاوا و کاتلین و برای برنامه‌های iOS شرکت اپل از زبانی مانند سوئیفت استفاده می‌گردد.

۴- زبان‌های برنامه‌نویسی چند منظوره

سایر زبان‌های برنامه‌نویسی برای انجام کارهای مختلف و خاص استفاده می‌شوند و برای پیاده سازی و تولید بازی، تحلیل داده‌، هوش مصنوعی، امنیت، سخت افزارها و غیره کاربرد دارند. از این جمله می‌توان به زبان‌های پایتون، سی پلاس پلاس، جاوا، گو و غیره اشاره نمود.

دسته‌بندی بر اساس سبک و روش کدنویسی

زبان‌های برنامه‌نویسی رویه‌ای (Procedural Programming)

زبان‌ برنامه نویسی رویه‌ای بر اساس توالی  و ترتیب دستوراتی که باید اجرا شوند، توسط برنامه نویس ایجاد می‌گردد. او باید مراحل حل مسئله را به صورت منطقی و مرتب برای رایانه تعریف کند. زبان‌های برنامه‌نویسی رویه‌ای مانند جاوا اسکریپت، C و ++C را می‌توان مثال زد.

زبان‌های برنامه‌نویسی شیءگرا (Object-Oriented Programming)

زبان‌ برنامه نویسی شیءگرا بر اساس تعریف و استفاده از اشیاء مجازی عمل می‌کند که هر شیء دارای ویژگی‌ها و رفتارهای خاص خود است. از این زبان‌ها برای پروژه‌های بزرگ و پیچیده که نیاز به توسعه و بروزرسانی دارند، بیشتر استفاده می‌شود. زبان‌های برنامه‌نویسی جاوا، سی شارپ و پایتون از نمونه‌های آن می‌باشد.

زبان‌های برنامه‌نویسی اسکریپتی یا پردازش موازی (Script Language)

زبان‌هایی که اجرای وظایف را خودکارسازی نموده و به مفسر (Interpreter) به جای کامپایلر نیاز دارند را اسکریپتی گویند. در این زبان‌ها کدها خط به خط بوسیله مفسر خوانده شده و سپس اجرا می‌شوند. زبان‌ برنامه نویسی جاوا اسکریپت و پایتون در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند.

زبان‌های برنامه‌نویسی منطقی (Logic Programming)

زبان‌های برنامه‌نویسی منطقی بر اساس تعریف و استنتاج از حقایق و قوانین به وجود آمده‌اند. به بیان ساده این زبان‌ها مجموعه‌ای از قوانین منطقی و عباراتی هستند که روابط بین اشیاء را مشخص و تعیین می‌نمایند. یعنی به سیستم اجازه می‌دهند تا اطلاعات جدید را پیدا و برون‌یابی کنند. این زبان‌ها برای حل مسائل منطقی قابل توصیف، مانند هوش مصنوعی، داده کاوی، پردازش زبان طبیعی، سیستم‌های خبره و غیره کاربرد دارند. برای مثال زبان برنامه نویسی پرولاگ (Prolog) یک زبان برنامه نویسی منطقی است.

زبان‌های برنامه‌نویسی تابعی (Functional Programming)

این زبان‌ها بر اساس تعریف و فراخوانی توابعی که مقادیر را به عنوان ورودی دریافت و خروجی متناسبی می‌دهند، تولید شده‌اند. برنامه نویس مسئله را با ترکیبی از توابع کوچک‌تر و مستقل حل می‌کند. این زبان‌ها برای محاسبات ریاضی، علوم داده و هوش مصنوعی کاربردی هستند. پایتون و کاتلین از این دسته هستند.

زبان‌های برنامه‌نویسی داده محور یا جریان داده (Parallel Processing)

در زبان‌های برنامه‌نویسی داده محور یا جریان داده، نمایشی از تبادل داده‌ها برای تعیین برنامه‌ها و پردازش جریان‌های داده استفاده می‌گردد. منظور از پردازش موازی در محاسبه اجرای برنامه‌ها، اختصاص دو یا چند پردازنده (CPU) برای رسیدگی به قسمت‌های جداگانه آن برنامه است.

زبان‌های برنامه‌نویسی پایگاه داده‌ای (Database Programming Languages)

زبان‌های برنامه‌نویسی پایگاه داده‌ای به منظور برقراری ارتباط با پایگاهای اطلاعاتی طراحی شده‌اند. از این زبان‌ها برای تعریف جداول و رابطه‌ها، مدیریت اطلاعات و استخراج آن‌ها استفاده می‌شود. زبان‌های جاوا،++C و SQL از این دسته هستند.

پرکاربردترین و قدرتمندترین زبان‌های برنامه‌نویسی

برخی از زبان‌های برنامه‌نویسی به خاطر قابلیت‌های متنوع و ویژگی‌های منحصر به فرد و کاربردهای گسترده از محبوبیت زیاد و جذابیت خاصی برخوردار هستند. در این بخش به معرفی چندین زبان پردرآمد و محبوب سال‌های اخیر در بین برنامه نویسان، توسعه دهندگان و شرکت‌های فناوری ایرانی و خارجی می‌پردازیم.

۱- پایتون (Python)

زبان برنامه نویسی پایتون دارای محبوبیت جهانی است. زبانی همه کاره برای حوزه گسترده‌ای از کاربردها مانند توسعه وب، نرم افزارهای کاربردی و تجاری، تحلیل داده، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و اتوماسیون استفاده می‌گردد. برای افرادی از سنین کم و کسانی که می‌خواهند حرفه توسعه یا مهندسی نرم‌افزار را برگزینند، فراگیری پایتون بهترین انتخاب برای شروع یادگیری برنامه‌نویسی می‌باشد. پایتون به عنوان زبان اصلی توسعه اپلیکیشن‌های شرکت‌هایی همچون گوگل، اینتل، اینستاگرام، فیس بوک، نتفلیکس و غیره است.

دسته‌بندی: پایتون زبانی سطح بالا، شی‌ءگرا، تفسیری، رویه‌ای، تابعی و همه منظوره است.

بهترین گزینه: برای کودکان و نوجوانان و شروع برنامه نویسی به دلیل یادگیری و خوانایی ساده

کاربرد پایتون:

• توسعه بک‌اند وب
• ایجاد نرم افزارهای کاربردی، تحت وب و بازی
• مناسب هوش مصنوعی و علوم داده
• خودکارسازی
• یادگیری ماشینی و محاسبات علمی
• مناسب فرصت‌های اینترنت اشیاء (IOT)

مزایای پایتون:

• متن‌باز بودن
• مقیاس‌پذیری بالا
• فریمورک‌های گسترده
• پشتیبانی از رابط کاربری گرافیکی
• سازگاری با سیستم عامل‌های مکینتاش و ویندوز
• جامعه پشتیبانی در حال رشد
• دارابودن کتابخانه‌های پشتیبانی گسترده
• یکپارچگی ویژگی‌ها
• سادگی، خوانایی و قابل فهم بودن کدها
• امکان ادغام با سایر زبان‌های موجود
• انعطاف پذیری بالا

معایب پایتون:

• سرعت پایین به دلیل تفسیری بودن
• اشغال بخش زیادی از حافظه
• ایده‌آل نبودن برای توسعه موبایل (با برخی از نسخ و فریمورک‌ها)
• نوع دسترسی به پایگاه داده

۲- جاوا اسکریپت (JavaScript)

زبان برنامه نویسی JavaScript برای ایجاد صفحات وب پویا و تعاملی به عنوان مکمل HTML و CSS بسیار استفاده می‌گردد، مانند گرافیک‌های متحرک، منوهای کشویی و رنگ‌های پس زمینه زنده. امروزه کاربردهای آن فراتر از وب شده و به توسعه نرم افزارهای کاربردی، بازی‌ها و اپلیکیشن‌های دستگاه‌های همراه گسترش یافته است. بنابراین در حال حاضر یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی در جهان است. در واقع کمتر صفحه وبی را می‌بینید که از جاوا اسکریپت در آن استفاده نشده باشد. شرکت‌هایی همچون مایکروسافت، گوگل، پی پال، والمارت و اوبر از زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت برای پیشبرد اهداف خود بهره می‌برند.

دسته‌بندی: جاوا اسکریپ زبانی سطح بالا، اسکریپتی، شی‌ءگرا، تفسیری و چند الگویی است.

بهترین گزینه: برای نوجوانان و مبتدیان مناسب بوده اما به سادگی و راحتی پایتون نیست

کاربرد جاوا اسکریپت:

• توسعه صفحات وب و ایجاد رابط کاربری تعاملی و پویا
• توسعه نرم افزارهای کاربردی، بازی‌ها
• توسعه اپلیکیشن‌های دستگاه‌های همراه

مزایای جاوا اسکریپت:

• بارگذاری خودکار اطلاعات جدید
• توسعه صفحات وب در پلتفرم های ویندوز، لینوکس و مکینتاش
• امکان دسترسی به تنظیمات تاریخ و زمان

• اعتبار بخشی به ورودی‌های کاربر و ارسال آن‌ها به پایگاه داده
• متن‌باز بودن
• سرعت فوق العاده بالای سمت کلاینت و بارگذاری سریع وب سایت
• فریمورک‌ها و کتابخانه‌های گسترده
• تشخیص مرورگر و سیستم عامل مورد استفاده کاربران
• سازگاری با سایر زبان‌های برنامه‌نویسی

• قابلیت برنامه نویسی دینامیک
• دارای جامعه‌ بزرگ توسعه‌دهندگان و منابع آموزشی بسیار

معایب جاوا اسکریپت:

• قابل مشاهده و روئیت بودن تمامی کدها
• ندادن اجازه خواندن و نوشتن به سمت کاربر
• عدم مدیریت صحیح منابع و پشتیبانی از Multi-Threading
• از کار افتادگی تمام وب‌سایت با وجود خطا
• وجود برخی مشکلات امنیتی و نفوذپذیری
• تفاوت ترجمه کدها در برخی از مرورگرها
• کدنویسی پیچیده‌تر نسبت به برخی زبان‌های سطح بالا

۳- جاوا (JAVA)

جاوا از قدرتمندترین و معروف‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیا است. جاوا بهترین زبان برای سرمایه گذاری در پروژه‌های بزرگ اقتصادی و تجاری نیز می‌باشد. زبان برنامه نویسی جاوا پایدار و جامع بوده و برای تولید و ایجاد و توسعه نرم افزارهای کاربردی و سیستم عامل‌ها، آزمایشات خودکار، اپلیکیشن‌ها و بازی‌های موبایل، هوش مصنوعی و سایر موارد می‌توان بهره برد. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها مانند آمازون، ادوبی، اینستاگرام، اپل، اندروید، گوگل و ناسا برای تکنولوژی‌های نوین، سیستم‌های دفاعی و پزشکی و دیگر موارد، جاوا را به کار می‌برند. به بیان ساده هر آن چیزی را که برنامه‌نویسان در هر پلتفرمی به فکر تولید یا توسعه آن باشند، با کمک جاوا انجام پذیر است. با جاوا یک بار کد بنویسید و آن را در هر جایی اجرا کنید.

دسته‌بندی: جاوا زبانی سطح بالا، شی‌ءگرا و چند منظوره است.

بهترین گزینه: برای جوانان و مبتدیان و تازه‌کاران علاقه‌مند به کدنویسی ساده و یادگیری آسان‌ است.

کاربرد جاوا:

• توسعه برنامه‌های وب، ابری، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و کلان داده
• توسعه نرم افزارهای سازمانی، تجاری، کاربردی، بازی‌ها و اپلیکیشن‌های دستگاه‌های همراه
• توسعه برنامه‌های رابط کاربری، J2ME و سمت سرور
• ساخت ابزارهای توسعه نرم‌افزار
• اینترنت اشیا (Internet of Things یا  IoT)

مزایای جاوا:

• زبانی پایدار و جامع
• دارای جامعه‌ بزرگی از توسعه‌دهندگان
• مستقل از پلتفرم
• عملکرد و امنیت بالا
• پشتیبانی از دستگاه‌ها و ویژگی‌های قابل حمل
• نگهداری و توسعه برنامه‌های مقرون به‌صرفه و اقتصادی
• پشتیبانی گسترده از کتابخانه‌ها و API‌ها
• متن باز
• پشتیبانی از قابلیت Multi-Threaded
• ابزارهای توسعه بسیار قدرتمند
• منابع آموزشی فراوان

معایب جاوا:

• عدم پشتیبانی از زبان‌های سطح پایین
• نیاز به حافظه بیشتر
• زمان اجرای زیاد بخصوص در دستگاه‌های کم قدرت
• عدم امکان کنترل Garbage Collection

۴- سی شارپ (#C)

زبان برنامه نویسی#C از جمله زبان‌های مدرن، پرکاربرد و قدرتمند در توسعه نرم افزارهای گوناگون شناخته می‌شود. این زبان توسط شرکت مایکروسافت در چهارچوب دات نت (NET.) بسیار خوب طراحی و ایجاد شده و مورد تقاضای افراد زیادی نیز است. می‌توان از ابزارهای مدرن سی شارپ، برای طیف گسترده‌ای از اهداف و کارهای حرفه‌ای در حوزه‌های مختلف بخصوص بازی سازی استفاده کرد. شرکت‌های مانند آژانس هواپیمایی علی بابا، مایکروسافت، Stack Overflow، Accenture و غیره از این زبان برنامه نویسی استفاده می‌کنند.

دسته‌بندی: #C زبانی سطح بالا، شی‌ءگرا، چند الگویی و تابعی است.

بهترین گزینه: برای جوانان و علاقه‌مند به کدنویسی حرفه‌ای است.

کاربرد #C:

• توسعه برنامه‌های سازمانی، کاربردی، وب، فناوری بلاک چین و هوش مصنوعی
• برنامه‌نویسی ویندوز کنسول و دستگاه‌های بازی، بازی‌های ویدیویی و واقعیت مجازی
• توسعه اپلیکیشن‌های دستگاه‌های قابل حمل اندروید و iOS
• برنامه‌نویسی در سطح سخت افزار و اینترنت اشیا (IoT)

مزایای #C:

• تحلیل ساده‌تر و تقسیم پروژه به برنامه‌های کوچک مستقل
• دارای پایگاه بزرگی از کاربران و توسعه‌دهندگان
• عملکرد و امنیت بالا
• قابلیت سازماندهی بهینه‌تر و استفاده مجدد از کدها
• پشتیبانی از دستگاه‌های قابل حمل
• توسعه و نگهداری اقتصادی
• مدیریت منابع
• پشتیبانی از NET Framework.
• ابزارهای توسعه پرکاربرد مانند Visual Studio
• کتابخانه قوی

معایب #C:

• نبود امکان استفاده مستقیم از زبان اسمبلی
• محدودیت استفاده در پلتفرم‌های غیر ویندوزی
• حجم زیاد برنامه و طولانی شدن زمان بارگذاری
• وابستگی زیاد به چارچوب Net.
• تأخیر در بروزرسانی اندروید و مشکلات در Xamarin

۵- سی و سی‌پلاس‌پلاس (++C , C)

زبان‌های ++C و C  از قدیمی‌ترین و کاربردی‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی هستند که قابلیت داده ایستا، نوشتار آزاد و چندمدلی را نیز دارا می‌باشند. زبان C به عنوان مادر تمام زبان‌های برنامه‌نویسی مانند C#، Java و JavaScript محسوب می‌گردد. این زبان سهم قابل توجهی در طراحی و ایجاد زبان‌های جدید، پایگاه‌های داده، کامپایلرهای مختلف دارد. خوب است بدانید سیستم عامل‌ محبوب ویندوز، مایکروسافت توسط این زبان نوشته و توسعه یافته است. امروزه بیشتر توسعه‌دهندگان زبان C را نادیده می‌گیرند، اما برخی دیگر اعتقاد دارند که یادگیری C پایه‌ای اصولی برای فراگیری و توسعه با ++C فراهم می‌کند. زبان برنامه نویسی ++C امکان ایجاد کلاس‌هایی را دارد که به هیچ سلسله مراتب و وراثتی وابسته نباشد.

هر دو زبانی مفید برای کار بر روی انواع بازی، اپلیکیشن‌های اندرویدی، برنامه‌های کاربردی و سازمانی و محصولات تجارتی مانند مرورگر فایرفاکس، ادوبی و بازی‌های ویدیویی طراحی شده‌اند. آن‌ها به منظور توسعه نرم افزارهایی که عملکرد بسیار مهم دارند مانند برنامه‌های مشتری/سرور و راه حل‌های تجاری پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرند. زبان ++C زبانی پرقدرت برای توسعه بازی‌ شناخته می‌شود به‌طوری که امکان کنترل دقیق بر روی عملکرد صحیح بازی و بهینه‌سازی آن را فراهم می‌نماید. شرکت‌هایی نظیر پیام رسان تلگرام، MySQL Server، اپل از C و ++C استفاده می کنند. توسعه بازی‌هایی مانند وارکرافت، کانتراستریک، استارکرافت و همچنین موتورهای بازی‌سازی مثل Unreal Engine و کنسول‌هایی مانند ایکس باکس، نینتندو سوییچ و پلی استیشن نیز از آن‌ها بهره می‌برند.

دسته‌بندی: ++C و C زبان‌هایی سطح بالا، شی‌ءگرا و چند منظوره هستند.

بهترین گزینه: برای جوانان و علاقه‌مند به کدنویسی متوسط تا پیشرفته است.

کاربرد ++C و C:

• توسعه انواع کنسول بازی و بازی‌های ویدیویی
• در صنایع پزشکی، تجاری، فضایی، خودروهای هوشمند، اینترنت اشیا و رباتیک
• توسعه اپلیکیشن‌های دستگاه‌های قابل حمل اندروید و تحت وب
• توسعه ابزارها و کتابخانه‌های سیستمی

مزایای ++C و C:

• جامعه وسیعی از توسعه‌دهندگان
• تعامل‌پذیری و عملکرد بالا
• مصرف منابع بهینه
• پشتیبانی از دستگاه‌های قابل حمل
• افزایش سرعت و کارایی گسترده
• پشتیبانی از کتابخانه‌‌های وسیعی از متن باز و تجاری
• پشتیبانی از ابزارهای متنوع به منظور توسعه گرافیک و بازی

معایب ++C و C:

• مبتدی پسند نیست
• پیچیدگی زیاد و خطاپذیر برای تازه کاران
• مهارت زیاد، زمان‌بر و هزینه‌ بالا
• افزایش آسیب پذیری امنیتی با دسترسی به کد سیستم عامل

۶- پی‌ اچ‌ پی (PHP)

زبان PHP یکی از اولین زبان‌های سمت سرور بوده که مکمل HTML و CSS به منظور افزودن قابلیت‌های چشمگیر به صفحات وب است. برنامه‌نویسان به دلیل سادگی اغلب از PHP برای نوشتن اسکریپت‌های خط فرمان و دستورات سمت سرور استفاده می‌کنند. توسعه‌دهندگانی که مهارت‌های سطح بالای کدنویسی PHP را کسب کرده‌اند از این زبان برای توسعه برنامه‌های دسکتاپ نیز بهره می‌برند. وب سایت‌های زیادی از جمله وردپرس، دروپال، جوملا، فیس بوک، یاهو و ویکی پدیا با PHP اجرا می‌گردند.

دسته‌بندی: PHP زبانی سطح بالا، شی‌ءگرا و چند الگویی است.

بهترین گزینه: برای نوجوانان و علاقه‌مند به کدنویسی سطح مبتدی تا متوسط یادگیری آن ساده و آسان است.

کاربرد PHP:

• برنامه‌نویسی تحت دسکتاپ، وب و موبایل
• ایجاد اسکریپت با خط فرمان
• ساخت قالب و افزونه برای سیستم‌های مدیریت محتوا
• ساخت ربات تلگرام و بازی‌های آنلاین
• ساخت شبکه‌های اجتماعی و سیستم‌های مانیتورینگ

مزایای PHP:

• دارای پایگاه بزرگی از کاربران و توسعه‌دهندگان
• سازگاری با پلتفرم‌ها و پایگاه‌ داده‌های مختلف
• متن باز
• پشتیبانی از دستگاه‌های قابل حمل و انواع رایانه
• توسعه برنامه‌های مقرون به‌صرفه
• سرعت زیاد در اجرا و پیاده‌سازی
• امنیت بالا برای جلوگیری از تهدیدات و حملات در برنامه‌های کوچک تا متوسط

معایب PHP:

• نامناسب برای کاربردهای بزرگ
• پشتیبانی و مدیریت ضعیف خطا در تعدد برنامه‌ها

۷- کاتلین (Kotlin)

زبان برنامه نویسی چند پلتفرمی، سریع و محبوب Kotlin توسط گوگل به عنوان زبان رسمی کدنویسی اندروید معرفی و انتخاب شده است. البته از زبان کاتلین برای ایجاد برنامه‌های iOS نیز استفاده می‌شود. کاتلین بر روی ماشین مجازی جاوا اجرا می‌گردد و هدف از طراحی آن جایگزینی بهتر برای جاوا می‌باشد. شرکت‌های تجاری Google ،Hexagon ،Gradle، نتفلیکس، اوبر، Atlassian ،Pinterest ، Kickstarter و دیگر شرکت‌های مطرح از این زبان استفاده می‌کنند. یادگیری زبان برنامه نویسی کاتلین به کسب مهارت در زبان‌هایی مانند Go ،Rust  و Swift کمک کننده خواهد بود، زیرا آن‌ها در بعضی مفاهیم پایه و اساسی با کاتلین اشتراک دارند.

دسته‌بندی: کاتلین زبانی سطح بالا، شی‌ءگرا و چند منظوره است.

بهترین گزینه: برای نوجوانان و علاقه‌مند به برنامه نویسی سطح مبتدی تا حرفه‌ای موبایل است.

کاربرد کاتلین:

• توسعه اپلیکیشن‌های چند پلتفرمی به خصوص اندروید
• توسعه وب در سمت سرور و کاربر
• برنامه‌نویسی تجاری و کاربردی

مزایای کاتلین:

• سازگاری با جاوا اسکریپت و جاوا
• متن‌باز
• مناسب پیاده‌سازی پروژه‌های پیچیده و بزرگ
• پشتیبانی از دستگاه‌های قابل حمل
• توسعه کم هزینه پروژه و پشتیبانی آسان
• افزایش سرعت اجرای برنامه‌ها
• کدهای منظم، کوتاه‌ و خواناتر نسبت به جاوا
• امنیت بالا

معایب کاتلین:

• جامعه برنامه نویسی نه چندان بزرگ
• زمان کامپایل طولانی
• منابع محدود یادگیری

۸- گو یا گولنگ (Golang/Go)

زبان Go از جمله زبان‌های برنامه‌نویسی کارآمد و معتبر است. این زبان کارایی در زبان‌های کامپایلری مانند C و ++C را دارد به همین دلیل ایستا و سریع است. همچنین سادگی و خوانایی زبان‌های مفسری مثل پایتون در آن لحاظ شده است. از این زبان برای فعالیت‌های تجاری و کاربردی در استفاده می‌شود. هدف از طراحی و ساخت زبان برنامه ‌نویسی Go رفع مشکلاتی از قبیل کندی زمان تولید برنامه‌ها، توسعه‌ی بین زبانی، وابستگی‌های کنترل‌نشده و ساخت ابزارهای خودکار، بوده است. شرکت‌هایی مانند گوگل، بی‌بی‌سی، مدیوم و اوبر از این زبان بهره می‌برند.

دسته‌بندی: گولنگ یا گو زبانی سطح بالا، رویه‌ای و چند منظوره است.

بهترین گزینه: برای علاقه‌مندان به برنامه نویسی آسان در حوزه‌های سیستمی و خاص است.

کاربرد GO:

• توسعه نرم افزارهای دسکتاپ، موبایل، وب‌سایت، وب سرور‌ها، API ها و میکروسرویس
• ساخت برنامه‌های تجاری، بلاکچین و فضای ابری (Cloud-based)
• توسعه سیستم عامل‌های لینوکس، ویندوز و مکینتاش
• برنامه‌نویسی سطح سیستمی، کامپوننت‌های سیستم عامل، درایورها و ابزارهای سیستمی
• توسعه اپلیکیشن‌ها، سرویس‌های شبکه، ذخیره سازی و هوش منصوعی
• پردازش و تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها (Data Analysis) و کار با داده‌های گسترده و حجیم
• ایجاد ابزارهای خط فرمان

مزایای GO:

• منبع باز
• کامپایل و اجرای بسیار سریع
• امنیت بالا
• مدیریت مستقل خطا
• مجموعه‌ گسترده‌ای از کتابخانه‌های داخلی
• پشتیبانی از فرآیندهای اتوماسیون

معایب GO:

• عدم وجود مدیریت حافظه دستی
• مدیریت خطای محدود
• عدم پیروی از شیءگرایی
• تمرکز روی سرعت تولید
• دارای قوانین سخت‎گیرانه‌

۹- سوئیفت (Swift)

زبان برنامه نویسی سوئیفت توسط شرکت اپل (Apple) طراحی و ارائه شده است. از آن برای توسعه سیستم عامل iOS، iPadOS، macOS، tvOS، watchOS استفاده می‌شود. این زبان به طور سریع، رسا و امن طراحی شده و جایگزین مناسبی برای زبان‌های مبتنی بر C می‌باشد. سوئیفت برای حل مشکلات زبان قدیمی اپل یعنی Objective-C ایجاد شده و الهام گرفته از زبان‌هایی همچون ++C، پایتون، روبی و غیره می‌باشد. سوئیفت امکانات مدرنی را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد و در تولید انواع نرم افزارهای بازی‌، شبکه‌های اجتماعی، مالی و تجاری کاربرد دارد. شرکت‌هایی از قبیل اپل، اینستاگرام و اوبر از سوئیفت استفاده می‌کنند.

دسته‌بندی: Swift زبانی سطح بالا، چند الگویی و چند منظوره است.

بهترین گزینه: برای کودکان، نوجوانان و برنامه‌نویسان تازه‌کار و توسعه ابزارهای اپل است.

کاربرد Swift:

• توسعه نرم افزارها وب، موبایل و دسکتاپ برای تمامی دستگاه‌ها و پلتفرم‌ها
• توسعه سیستم عامل‌های لینوکس، ویندوز، اوبونتو و مکینتاش

مزایای Swift:

• منبع باز
• فرآیند توسعه سریع
• عملکرد و امنیت بالا
• پشتیبانی از کتابخانه‌های پویا
• نوشتن انواع داده‌ها و توابع انعطاف‌پذیر
• کامپایل و اجرای بسیار سریع
• قابلیت ساخت، اجرا، آزمایش و بسته‌بندی کتابخانه‌ها و فایل‌های اجرایی
• مدیریت خطاها

معایب Swift:

• بهترین عملکرد در زمینه توسعه اپلیکیشن‌های iOS
• جامعه آماری پایین

۱۰- راست (Rust)

زبان برنامه نویسی راست (Rust) از اجزای زبان‌های برنامه‌نویسی مدرن و سیستم‌های تست شده ایجاد شده است. این زبان کارایی زبان‌های سطح پایین و سینتکس، کنترل و عملکرد زبان‌های سطح بالا را با یکدیگر ادغام کرده است. به طوری که از بارزترین خصوصیت Rust جلوگیری از خطرها و سوء استفاده‌های امنیتی می‌باشد. پشتیبانی این زبان توسط موزیلا و سامسونگ انجام می‌گردد و به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی به‌روز محسوب می‌گردد. شرکت‌های موزیلا، دراپ‌باکس و غیره از Rust برای توسعه برنامه‌های خود استفاده می‌کنند.

دسته‌بندی: Rust زبانی سطح بالا، رویه‌ای، شیءگرا، چند الگویی و چند منظوره است.

بهترین گزینه: برای برنامه‌نویسان متوسط و حرفه‌ای است.

کاربرد Rust:

• توسعه بازی، سیستم‌های شبیه‌سازی، کامپوننت‌‌های مرورگرها
• توسعه سیستم‌های مدیریت فایل و سیستم عامل‌ها

مزایای Rust:

• مدیریت خطای ساده
• کیفیت و بازدهی بالا
• مدیریت منابع و امنیت حافظه
• قابلیت تشخیص خودکار نوع داده‌ای
• سازگاری با تمام سیستم عامل‌ها

معایب Rust:

• یادگیری پیچیده و کند
• جامعه آماری پایین

سخن پایانی

همان‌طور که مطالعه کردید، هرکدام از این زبان‌های برنامه‌نویسی دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود است. برای انتخاب یک زبان بهینه باید شناخت کافی از علایق خود، هدف از برنامه‌نویسی، بازار کار و نیازهای و خصوصیات پروژه موردنظر دست داشته باشید.