آموزش برنامه نویسی اسکرچ به کودکان

بچه‌های امروزی زمان زیادی را در مقابل صفحه نمایش می‌گذرانند و اکثر آنها مهارت بسیار زیادی در کار کردن با دستگاه‌های الکترونیکی دارند. به همین دلیل است که آنها را با نام “بومیان دیجیتال” می‌شناسند؛ کسانی که با وسایل دیجیتال بزرگ شده‌اند و بخشی از زندگی آنهاست. با وجود اینکه بسیاری این پدیده را منفی می‌دانند و سعی می‌کنند فرزاندان خود را از وسایل الکترونیکی دور کنند، اما با استفاده‌ی درست و بازی‌های مفید، نه تنها این پدیده دیگر منفی نخواهد بود بلکه حتی می‌تواند برای کودکانتان فواید زیادی هم داشته باشد. یکی از بهترین برنامه‌ها برای شروع یادگیری برنامه نویسی اسکرچ نام دارد. آموزش برنامه نویسی اسکرچ به کودکان نه تنها آموزنده است بلکه در عین حال بسیار سرگرم‌کننده است و آنها را به راحتی با برنامه نویسی ابتدایی آشنا و مسلط می‌کند.

اسکرچ به دلیل به کار بردن روش بصری، یکی از بهترین بازی‌هاست که برنامه‌نویسی را برای کودکان بسیار جذاب و سرگرم‌کننده کرده است. با استفاده از بلوک‌های ساده و آزمون و خطا، آنها یاد می‌گیرند که چگونه بلوک‌ها را به صورت دلخواه کنار هم بگذارند و در پایان انیمیشن یا برنامه‌ای برای خود طراحی کنند. در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر با این برنامه فوق‌العاده آشنا شوید.

تاریخچه اسکرچ

همانطور که نوشتن به شما کمک می‌کند تا افکار خود را سازماندهی کنید و ایده‌های جدید خود را روی کاغد بیاورید، کدنویسی نیز دقیقا به این صورت عمل می‌کند. در گذشته، اکثر مردم تصور می‌کردند کدنویسی بسیار دشوار است اما امروزه کدنویسی همانند نوشتن یک داستان تلقی می‌شود.

اسکرچ توسط گروه تحقیقاتی Lifelong Kindergarten در MIT Media و با هدف آموزش برنامه‌نویسی به کودمان توسعه یافت. کودکان خردسال با اسکرچ کد می‌نویسند، یاد می‌گیرند چگونه با رایانه خلق کنند و ایده‌های خود را بیان کنند. علاوه بر این، در طی این فرآیند کودکان حل مسائل و طراحی پروژه‌ها را یاد می‌گیرند و مهارت‌های مهمی را توسعه می‌دهند که برای موفقیت تحصیلی‌شان نیز بسیار مهم است. این بازی همچنین سعی دارد تا مفاهیم ریاضی و زبان برنامه‌نویسی را در محیطی معنادار و انگیزشی به کودکان آموزش دهد اما آیا واقعا می‌توان به کودکان برنامه‌نویسی آموزش داد؟

اسکرچ جونیور برای چه کسانی مفید است؟

دشوار بودن برنامه‌نویسی غیرقابل انکار است، اما در حال حاضر به لطف وجود برنامه‌ها و بازی‌های مختلف، برنامه‌نویسی نه تنها برای بزرگسالان بلکه حتی برای کودکان هم آسان شده است. اما کدنویسی عموما براساس حروف و متن‌های خاصی انجام می‎شود که حتی نگاه کردن به آنها نیز ترسناک است. پس چطور می‌توان ادعا کرد کودکانی که هنوز حتی خواندن و نوشتن هم بلد نیستند، می‌توانند برنامه‌نویسی یاد بگیرند؟

زبان‌هایی مانند اسکرچ بر اساس بلوک کار می‌کنند که برای یادگیری مفاهیم اصلی و ابتدایی برنامه‌نویسی به کودکان بسیار مناسب است. در این زبان‌، کودکان لازم نیست چیزی بنویسند و تنها با چسباندن چند بلوک‌ گرافیکی برنامه‌نویسی، می‌توانند شخصیت‌های مختلف طراحی کنند و با اضافه کردن آهنگ و صدا، انیمیشن یا بازی بسازند.

اسکرچ منبع فوق‌العاده برای کدنویسی کودکان است زیرا به صورت عجیبی برنامه‌نویسی را ساده و جذاب کرده است. تمام کودکان ۹ تا ۱۲ سال می‌توانند از این بازی استفاده کنند. این بازی همچنین به راحتی در دسترس است و بروی همه‌ی پلتفرم‌ها از جمله اندروید، iOS، آیپد و همچنین مرورگرها وجود دارد.

جالب است بدانید که این بازی در بسیاری از مدارس و حتی مهدکودک‌ها از جمله در سراسر مدارس استان ماساچوست استفاده می‌شود.

مزایای آموزش برنامه نویسی اسکرچ به کودکان

یکی از مهم‌ترین مزایای آموزش برنامه نویسی اسکرچ به کودکان این است که با رشد شناختی، فردی، اجتماعی و عاطفی کودکان گروه سنی ۹ تا ۱۲ سال مطابقت دارد. اما علاوه بر این مورد، اسکرچ مزایای دیگری هم دارد که آن را از سایر برنامه‌های آموزش برنامه‌نویسی کودکان مجزا می‌کند. در ادامه به برخی از این موراد اشاره شده است:

۱.طراحی خلاقانه و تعاملی

بیشتر کودکان در اولین برخورد با اسکرچ، بلافاصله به قسمت ویرایشگر لباس می‌روند که به آنها این امکان را می‌دهد تا گربه یا شخصیت‌های مختلف را رنگ و نقاشی کنند. اینجاست که کودکتان شما را با خلاقیتش شگف‌زده خواهد کرد.

پس از اینکه نقاشی را تمام کردند، به سرعت متوجه می‌شوند که چگونه باید صدا ضبط کنند و بروی کارکترهایشان صداگذاری انجام دهند. اسکرچ جونیور کتابخانه بزرگی برای صداگذاری ندارد و همین می‌توان پوئن مثبتی برای کودکان باشد تا خلاقیت بیشتری به خرج دهند. آنها باید صدا یا موسیقی خاص خودشان را بسازند و روی انیمیشن قرار دهند و کاری کاملا انحصاری و خاص بسازند.

۲. بلوک های کدنویسی ساده

در چند سال اخیر بازی‌های آموزش برنامه‌نویسی زیادی به بازار وارد شده اما هیچ کدام از آنها به اندازه‌ی اسکرچ بصری نیستند. بصری بودن این بازی کار را برای کودکان بسیار آسان کرده است و مفاهیم چالش برانگیز را به سادگی در قالب بلوک‌های زیبا آموزش می‌دهد بدون اینکه حتی کودکان احساس کنند دارند چیزی یاد می‌گیرند. در این بین، تنها کاری که یک بزرگسال باید انجام دهد این است که بچه‌ها را با بلوک‌ها و اینکه هر قسمت چه کارهایی انجام می‌دهند، آشنا کند. برای مثال این پرچم سبز چه کار می‌کند یا اگر بروی این قسمت کلیک کنند چه اتفاقی می‌افتد. این آموزش به قدری آسان و راحت است که خود والدین می‌توانند این کار را انجام دهند و حتی نیازی به معلم نیست. بعد از اینکه بچه‌ها با قسمت‌های اصلی بازی آشنا شوند، پروژه‌‌هایشان را شروع می‌کنند و هرچیزی که دوست دارند می‌سازند.

۳. گرافیک مناسب کودکان

گرافیک اسکرچ در عین حال که بسیار کاربردی است اما ابزارهای خیلی زیاد و پیشرفته‌ای ندارد. زیاد بودن ابزار هیچ کمکی به بچه‌های نمی‌کند زیرا تنها باعث گیج شدن آنها می‌شود و این سادگی بازی است که بچه‌ها را به خود جذب می‌کند. آنها هر چیزی که برای کامل کردن پروژه‌شان نیاز دارند، در اختیارشان قرار می‌گیرد بدون اینکه برایشان زیاد باشد یا آنها را گمراه کند.

۴. آموزنده در عین حال سرگرم‌کننده

آموزش برنامه‌نویسی با اسکرچ برای کودکان بسیار جذاب است زیرا آنها را وادار می‌کند تا خودشان همه چیز را کشف کنند، با آزمایش‌های پی در پی مفاهیم زیادی را یاد بگیرند و خلاقیت و تخیل خود را وارد دنیای واقعی کنند.

کتاب‌های آموزش برنامه‌نویسی زیادی برای کودکان وجود دارد اما واقعیت این است که بچه‌های امروزی را خیلی سخت می‌توان تشویق کرد تا کتاب بخوانند یا حتی ویدیوهای آموزشی ببینند. تنها چیزی که نظر بچه‌ها را در این سن جلب می‌کند، بازی است و اسکرچ این موضوع را به خوبی درک کرده است. این بازی به گونه‌ای طراحی شده تا کودکان با انجام هر پروژه‌ مفاهیم جدیدی یاد می‌گیرند بدون اینکه بدانند کد چیست یا به راهنمایی نیاز داشته باشند.

۵. آموزش الگوریتم به کودکان

کودکانن برای ایجاد پروژه در اسکرچ باید با طراحی الگوریتم آشنا باشند تا بدانند وظایف و کارهایشان چیست. البته به این معنا نیست که باید از قبل همه‌ی این مفاهیم را بدانند، اصلا نگران نباشید زیرا کودکان خودشان از آن سر در می‌آورند. در طی این بازی، کودکان یاد می‌گیرند به صورت الگوریتمی فکر کنند که یک مهارت ضروری در برنامه نویسی است. ایجاد توابع، شرایط و محاسبات همچنین باعث می‌شود آنها الگوریتم‌ها را درک کنند و با تکرار و تمرین‌های پی در پی مهارت‌های تفکر الگوریتمی خود را بهبود بخشند و ملکه ذهنشان شود.

۶. تقویت مهارت حل مسئله

اسکرچ تفکر انتقادی و توانایی‌های حل مسئله کودکان را تقویت می‌کند. کودکان یاد می‌گیرند وظایف پیچیده را به مراحل کوچکتر و قابل مدیریت تقسیم کنند و افکار خود را به طور منطقی سازماندهی کنند تا به نتایج دلخواه برسند. برای مسائل و مشکلاتی در بازی با آن روبر می‌شوند، کودکان باید به دنبال راه‌حل‌های مختلف باشند و به طور مکرر بلوک‌های مختلف را برای حل این مشکلات در نظر بگیرند و آزمون و خطا انجام دهند.

کودکانی که به اسکرچ علاقه‌مند هستند، معمولا مهارت‌هایی مانند ادراک، تفکر منطقی و پردازش بصری را زودتر از همسالان خود یاد می‌گیرند و این منجر به تقویت تفکر انتقادی و حل مسئله و همچنین درک مفاهیم ریاضیات می‌شود که در آینده در مدرسه نیز به آنها کمک زیادی می‌کند.

۷. پرورش خلاقیت

با اسکرچ، کودکان این آزادی را دارند که خلاقیت خود را با طراحی پروژه‌های منحصر به فرد بروز دهند. آن‌ها می‌توانند داستان‌، بازی‌ و انیمیشن‌های تعاملی بسازند و ایده‌های تخیلی خود را زنده کنند. از بازی‌های حرکتی ساده گرفته تا بازی‌های پیشرفته‌تر، آنها فرصت‌های بی‌پایانی خواهند داشت تا از تخیل خود استفاده کنند.

۸. بازی رایگان

شاید بهترین مزیت‌های اسکرچ، رایگان بودن آن است. برای نصب این برنامه نیازی نیست هزینه‌ای بپردازید. اسکرچ همچنین این امکان را ایجاد کرده تا کودکان بتوانند در دوره‌های “برنامه نویسی آنلاین اسکرچ مناسب کودکان در سنین پایین” به صورت رایگان شرکت کنند و توانایی‌های شناختی خود را توسعه دهند.

۹. یادگیری خودمختار

اگرچه برای شروع، کودکان ممکن است به کمی راهنمایی داشته باشند تا بدانند هر بلوک چه کاری انجام می‌دهد اما پس از پشت سر گذاشتن مرحله آشنایی با بازی، بقیه کار را خودشان انجام می‌دهند. حتی این مرحله را نیز می‌توانید به عهده خودشان بزارید، زیرا بچه‌ها این توانایی را دارند تا اسکرچ را نیز مانند هر بازی کامپیوتری دیگری در زمان بسیار کوتاهی کشف کنند. وقتی از بازی‌های الکترونیکی حرف می‌زنیم اصلا نباید کودکان را دست کم گرفت! چه بسا که حتی آنها زودتر و بهتر از بزرگسالان، اسکرچ را درک کنند.

۱۰. آموزش برنامه نویسی به صورت شهودی

یادگیری شهودی چیست؟ به صورت خیلی ساده به این شکل تعریف می‌شود: یادگیری شهودی شامل استفاده از ایده‌ها و مفاهیم انتزاعی است. در آن یادگیرندگان برای شناسایی ارتباطات و احتمالات بین الگوها به چالش کشیده می‌شوند و در طی آن، بین این ایده‌ها ارتباط برقرار می‌کنند و درنهایت به الگوی درست دست می‌یابند.

آموزش برنامه نویسی اسکرچ به کودکان دقیقا از چنین روشی استفاده می‌کند. برای وارد کردن کودکان به دنیای برنامه‌نویسی، اسکرچ از گرافیک‌های بصری ساده و بلوک‌های تعاملی با رنگ‌های مختلف استفاده می‌کند. دستکاری این بلوک‌های اکشن به بچه‌ها این امکان را می‌دهد تا انیمیشن، داستان و بازی بسازند. تنها با کلیک کردن، کشیدن انگشت، شناور کردن و رها کردن بلوک‌ها، کودکان بین مفاهیم مختلف ارتباط برقرار می‌کنند.

آموزش کدنویسی به کودکان باید همراه با فعالیت‌ و بازی‌های عملی باشد تا آنها را جذب کند. بنابراین، باید پلتفرم مبتنی بر بلوک با حداقل متن و پیچیدگی برای این گروه سنی انتخاب کنید زیرا در غیراینصورت از آن خسته می‌شوند.

۱۱. افزایش اعتماد به نفس

مواجهه شدن با چالش‌های جدید و تلاش برای ساخت پروژه‌های مختلف یکی پس از دیگری، در نهایت باعث می‌شود تا کودکان اعتماد بنفس زیادی پیدا کنند و به خودشان باور داشته باشند که می‌توانند از پس هر چیزی بیایند. با چنین طرز فکری، کودکان بعدها به دانش‌آموزان و دانشجویان موفقی تبدیل خواهد شد که حتی در محیط کاری نیز می‌درخشند.

مزایای بیشتر زبان برنامه نویسی اسکرچ را در اسکرچ چیست بخوانید.

سخن آخر

نکته اصلی این است که اگر دوست دارید کودک‌تان به دنیای برنامه‌نویسی وارد شود، آموزش برنامه نویسی اسکرچ به کودکان بهترین گزینه است. این برنامه با آموزش کاملا شهودی، به سادگی مفاهیم پیچیده و دشوار را در کودکان نهادینه می‌کند. آنها تنها با انتخاب و کنار هم گذاشتن بلوک‌های اکشن، ساخت کاراکترها و پس‌زمینه‌ها، پروژه‌‌های بی‌نظیر را طراحی می‌کنند، در حالی که حس نمی‌کنند در حقیقت دارند برنامه نویسی یاد می‌گیرند.